Genel
Bakis
VoIP
Nedir?
VoIP, 'V'oice 'o'ver 'I'nternet 'P'rotokol (Internet üzerinden
ses) açilimina karsilik gelmektedir. VoIP, ses’i
(genellikle insan sesi) IP paketleri halinde internet üzerinden
tasimaktir.
Nasil
Çalisir?
Yillar önce, uzak bir noktaya digital formda sinyal gönderme
kesfedildi. Sinyal yollanmadan önce dijital formata ADC (analog
to digital converter – analog’dan dijital’e
dönüstürücü) ile ile çevrilmekte
ve karsi tarafa yollanmakta, karsi taraf sinyali aldiginda tekrar
analog formata çevirmek için DAC (Digital to analog
converter – dijital’den analog’a dönüstürücü)
kullanilmaktadir.
VoIP’de bu sekilde çalismaktadir, dijital formattaki
ses, veri paketleri olarak karsiya yollanmakta ve karsi tarafta
tekrar dijital ses haline dönüstürülmektedir.
Dijital format daha iyi kontrol edilebilmektedir: Sikistirabiliriz,
yönlendirebiliriz, daha iyi bir formata çevirebiliriz
ve daha fazlasi. Zaten bilindigi gibi dijital sinyalin gürültü
toleransi, analog’a göre daha fazladir. (Örnek:
GSM)
TCP/IP aglarinda, IP paketleri iletisim kontrolü için
header ve veri transferi için payload kisimlarini içerir.
VoIP bunlari agda ilerleyebilmek için ve hedefe ulasmak
için kullanir.
Ses(kaynak)
--- ADC --- Internet --- DAC --- Ses(hedef)
VoIP
kullanmanin PSTN’e göre avantjlari nelerdir?
Eger PSTN hat kullaniyorsaniz, genel olarak hatti kullandiginiz
süre kadar, o hatti size saglayan ve yöneten sirkete
para ödersiniz. Eger uzun süre konusursaniz daha çok
ödersiniz. Ve ayrica ayni anda birden fazla kisi ile konusamazsiniz.
(Telekonferans)
VoIP’de ise bunun tersine ayni anda ihtiyaciniz olan herkezle
görüsebilirsiniz (Karsi tarafinda VoIP kullaniyor olmasi
lazim). Istediginiz kadar ve ayni anda birçok kisi ile
konusabilirsiniz.
Peki
neden herkes VoIP kullanmiyor?
Ne yazik ki hala VoIP mimarisi ile Internet arasindaki entegrasyonda
hala problemlerimiz bulunmakta. Tahmin edebileceginiz gibi ses
trafigi gerçek zamanli akisa sahip olmalidir (VoIP’de,
sesinizin karsi tarafa gitmesi veya sizin onu duymaniz için
beklemeniz gerekmektedir) Bu internetin yogunlugu ile alakalidir.
Internet, birçok yönlendirici (router) dan olusan
heterojen bir yapiya sahiptir, 20-30 civarinda veya daha fazla
yönlendiriciden geçerek yol almak ve bunlarin yogunluklari
göz önüne alinirsa bu paketlerin yol alacagi zaman
artacaktir. Demek ki iyi bir performans için bazi seyleri
degistirmek gerekmektedir. Takip eden bölümde bu büyük
problemi nasil asabilecegimizi anlatmaya çalisacagiz. Genel
olarak, VoIP uygulamalari için internet üzerinde belli
bir bant genisligini garanti etmek çok zordur.
VoIP hakkinda teknik bilgi
Bu bölümde VoIP hakkinda bazi önemli bilgileri
vermeye çalisacagiz. Daha sonraki açiklamalari anlamak
için gerekli bilgilerdir bunlar.
VoIP
iletisimine genel bakis
VoIP iletisimi için sunlara ihtiyacimiz vardir:
Öncelikle analog sinyali dijital sinyale (bits) çevirmek
için ADC gereklidir. Ve bu dijital bit’lerin iletisim
için iyi bir formatla sikistirilmis olmasi olmasi gerekmektedir.
Bunun için ileride görecegimiz birkaç protokol
vardir.
Simdi bu ses paketlerini gerçek zamanli protokol ile veri
paketlerine ilistirmemiz gerekmektedir. (genellikle IP üzerinde
UDP, onunda üzerinde RTP)
Karsi tarafi aramak için sinyallesme protokolüne ihtiyacimiz
var. Bunu ITU-T H.323 yapacaktir.
Karsi tarafa ulasan paketlerin tekrar açilmasi,verilerin
düzenlenmesi, analog ses sinyaline çevrilmesi ve son
olarak ses kartina veya telefona yollanmasi gerekmektedir.
Bütün bu islemlerin gerçek zamanli olarak gerçeklesmesi
gerekmektedir. Çünkü çok geriden gelen
paketlerin beklenmesi gibi bir seçenek yoktur.
Temel
Mimari
Ses
)) ADC – Sikistirma Algoritmasi - RTP’nin TCP/IP içine
yerlestirilmesi -----
----> |
<---- |
Ses (( DAC – Açma Algoritmasi - RTP’nin TCP/IP’den
ayiklanmasi -----
Analog’dan
Dijital’e Dönüstürmek
Bu islem donanim ile gerçeklestirilir, genellikle kartlar
üzerinde ADC ile.
Günümüzde bütün ses kartlari 16 bit –
22050 Hz dönüsüme destek vermektedir (Örnekleme
için Nyquist kuralina göre 44100 Hz’e ihtiyaç
duyulur). Gerekli bant genisligi ise : 2 Byte * 44100 (sn. ‘deki
örnekleme) = 88200 byte/sn, stereo için176.4 kbyte/sn.
VoIP’de ses yollamak için 176 Kbyte gibi bir bant
genisilgine ihtiyacimiz olmaz. Sonraki bölümlerde görecegimiz
kodlama seçenekleri ile bunu düsürmekteyiz.
Sikistirma
Algoritmalari
Simdi elimizde standart formatta olmasi gereken ve hizli iletilmesi
gereken dijital veri var.
• PCM, Pulse Code Modulation, ITU-T G.711
Ses bant genisligi 4 kHz, tabii ki örnekleme bant genisilgi
8 kHz olmali (Nyquits’e göre)
Her örnekleme 8 bit’tir (Bu 256 ayri deger demek).
Net hiz : 8000 Hz * 8 bit = 64 kbit/sn, yani tipik dijital telefon
hatti.
Gerçek uygulamalarda Kuzey Amerika için mu-law ve
Avrupa için a-law varyantlari olan ve logaritmik olarak
12 yada 13 bit analog sinyallesme kullanilir.
• ADPCM, Adaptive differential PCM, ITU-T G.726
32 kbps gerektiren ses paketi ile gerçek paket arasindaki
farki çeviren sikistirma teknigidir.
• LD-CELP, ITU-T G.728
• CS-ACELP, ITU-T G.729 ve G.729a
• MP-MLQ, ITU-T G.723.1, 6.3kbps, Gerçek Zamanli
Konusma
• ACELP, ITU-T G.723.1, 5.3kbps, Gerçek Zamanli Konusma
• LPC-10, 2.5 kbps!!
Son olarak siralanan protokoller oldukça önemli olup,
düsük bant genisligi kullanimini garanti etmektedirler.
Özellikle G.723.1 çok yüksek bir MOS (Mean Opinion
Score – Ses kalitesinin ölçülmesinde kullanilan
bir deger) degerine sahiptir.
RTP (Real Time Transport Protocol – Gerçek Zamanli
Tasima Protokolü)
Simdi elimizde ham veri var ve TCP/IP yiginina yerlestirmemiz
gerekmekte. Yapi su sekildedir:
VoIP veri paketleri
RTP
UDP
IP
I,II katmanlar
VoIP
veri paketleri, UDP-IP paketlerinin içindeki RTP paketlerinde
yer alir.
Öncelikle, VoIP TCP kullanamaz çünkü, gerçek
zamanli uygulamalar için TCP çok agir. Bu yüzden
UDP kullanilir.
Ikinci olarak, UDP, paketlerin karsi tarafa ulasip ulasmadigini
veya ne kadar zamanda ulastigini kontrol etmez. Bu iki deger sesin
kalitesi için önemlidir. RTP bu problemi çözerek
paketlerin alindigi tarafta paketleri uygun siraya dizer ve paketlerin
ulasmasi için çok uzun süre beklemez, böylece
konusma kesintilere ugramaz. Fakat hala sürekli veri akisina
ihtiyaç duymaktadir.
Real
Time Transport Protocol – Gerçek Zamanli Tasima Protokolü
0
1 2 3
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0
1
+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+
|V=2|P|X| CC |M| PT | sira numarasi |
+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+
| zaman bilgisi |
+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+
| senkronizasyon kaynak (SSRC) tanimlayicisi |
+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+=+
| yardimci kaynak (CSRC) tanimlayicilar |
| .... |
+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+
Tanimlar:
V : Kullanilan RTP’nin versiyonu
P : Padding
X : Baslik ekleri
CC : CSRC tanimlayicilarinin sayisini veren alan.
CSRC alaninin kullanim yeri örnegin konferans konusmalaridir.
M : Isaret bit’I
PT : Payload tipi
RTP ile ilgili tam bilgiyi RFC 1889 ve 1890’dan alabilirsiniz.
RSVP
VoIP’de RSVP gibi diger bir takim protokollerde kullanilir.
RSVP Servis Kalitesi’nin kontrolünde kullanilir (QoS
– Quality of Service)
RSVP bir sinyallesme protokolüdür ve paketlerin ugrayacagi
her noktadaki bant genisligi ve gecikme degerlerini tespit etmeye
yarar. Daha detayli bilgi için: RFC 2205
Quality
of Service (QoS)
Yazi boyunca birçok kez VoIP uygulamalarinin gerçek
zamanli veri akisina ihtiyaç duydugunu ve etkilesimli ses
veri degisimi için beklenende budur zaten.
Ne yazik ki, TCP/IP bu tip bir amaç için uygun degildir,
sadece en iyi çabayi gösterir. Paketlerin yol aldigi
bütün yönlendirici (router)’lar da paket
akisini yönetmenin kural ve ip uçlarini inceleyelim:
IP protokolündeki TOS alani servis tipini tanimlar: Yüksek
deger, düsük önem anlamina gelir. Ve çok
düsük bir deger ise bize daha çok gerçek
zamanli akis saglar.
H323 Sinyallesme Protokolü
H323 VoIP üzerinden arama yapmak için kullanilir (örnegin
MS Netmeeting ile). Bu protokolu kullanmak için sunlar
gereklidir:
VoIP baglantiyi baslatabilecek terminaller.
Adres çevrimi (ismi IP ‘ye) ve kabul kontrolu (admission
control – kullaniciyi kabul veya reddetmek veya bazi kullanicilarin
bant genisligi kontrolü için) yapabilmek için
Gatekeeper.
TCP7IP – PSTN çevrimi için Gateway.
Konferans için MCU (Multipoint Control Units).
Proxy sunuculari.
H323 sadece VoIP için degil ayni zamanda video ve veri
iletisiminde de kullanilir.
VoIP ile ilgili olarak, H323, G.711, G.722, G.723, G.728 ve G.729
ses codec’lerini tasiyabilir. Video için ise, H261
ve H263.
Gatekeeper Modeli
(Terminal
H323) A - - -
\
(Terminal H323) B - - - D (Gatekeeper)
/
(Terminal H323) C - - -
A,
B ve C aramalar için Gatekeep’a dogru ayarlanmistir.
Terminaller her açildiginda Gatekeeper’a kayit olurlar.
Herhangi bir arama için gatekeepr’a sorgu geldiginde
Gatekeeper kendisindeki kayitlara bakarak bu sorguya cevap verir.
Gateway Modeli
Daha öncede söyledigimiz gibi gateway’ler VoIP
sistemini PSTN’e entegre etmek için kullanilir. Böylece
klasik telefonlar ile Internet birlesmis olmaktadir.
Audiocodes
VoIP Medya çevirici ve erisim cihazlari birden fazla grup altinda toplanabilir. Bunlar Analog, BRI, dijital ve hibrid basliklaridir. Ülkemizde yaygin olarak kullanilan hatlar analog oldugu için size bu ürünler hakkinda bilgi vermeyi tercih ettik. Analog cihazlar 2 ile 24 port arasinda port kapasitesine sahip olup ofislerinizde bulunan telefon santralleri ile uyum içinde çalisabilecek yapidadirlar.
Ayrica Türk Telekom hatlarinin VoIP PBX Santralleri üzerinde kullanilmasini da bu cihazlar saglar. Yani VoIP Medya çevirici cihazlar ofis içinde halen kullanmakta oldugumuz masaüstü standart telefonlarimizi VoIP santralleri ile kullanmamizi saglarken ayni zamanda da analog Türk Telekom hatlarini bu santrallerle uyum içinde çalistirmamizi saglarlar.
Burada tanitmakta oldugumuz ürünlerin çok önemli ve hayati bir özelligi de Türk Telekom hatlari ile %100 uyumluluk içinde çalisabiliyor olmalaridir. Çünkü piyasa ürünlerinin en büyük problemi, Telekom santralleriden gelen mesgul veya kapatma sinyallerini dogru algilayamamasi ve cihaza bagli hatti bu sebeple askida birakmasidir. Sistem kurulduktan çok kisa bir süre sonra dis arama yapan kisilere mesguliyet sesi verir ve hem arayan hem de aranan kisi sistemden fayda elde edemez.
Fakat Audiocodes cihazlarinda bu problem kesinlikle bertaraf edilmis ve maksimum verimi almaniz saglanmistir.
Analog modellerin yani sira uygun donanimlari bulunan firmalar ürünlerimizin dijital versiyonlarini da kullanabilirler. Bunlar 1 veya 2 ISDN PRI destekleyebilir cihazlardir ve istenirse yedekleme yöntemi ile çalisarak ariza oranini minimuma indirebilirler. Bu cihazlari kullanmak VoIP Pbx cihazlarindan maksimum faydayi saglar. Her ISDN PRI hatti 30 adet konusma hatti sagladigi için ancak büyük kurumlar veya konusma ihtiyaci yüksek firmalar tarafindan tercih edilmektedir.
AUDIOCODES MediaPack Analog Media Gateway Ürün Serisi----
MediaPack Analog Medya çevirici ürünleri Audiocodes firmasinin üretmis oldugu ve dünyadaki bir çok firmaya da çip saglayici seviyesinde sattigi bir ürün ailesinin bize sunulmus halidir. Bu serideki ürünler 2,4,8 ve 24 analog port modelleri ile gelmektedir. Cihazlar VoIP Pbx lere, varolan telefon santrallerine, direk masaüstü telefonlara ve Türk Telekom'dan gelen analog hatlara baglanabilmektedirler. Tek cihazda tüm protokolleri destekleme özelligine sahip olan bu modeller FXS ve FXO standartlarinda çalisabilmektedir. En popüler protokoller olan SIP, H.232 ve MGCP standartlarini direk desteklerler.
Bu cihazlari kullanarak alternatif telekom operatörlerinden UMTH (Uzak Mesafe Telefon Haberlesmesi) hizmetleri alabilir, Soft PBX telefon santrallerinizi varolan masa üstü telefonlariniz ile kullanabilir, Türk Telekom hatlarini kablosuz yöntemler ile bir noktadan baska bir noktaya tasiyabilirsiniz.
Tüm bunlari yaparkende piyasanin iyi olarak bilinen ürünlerinden çok daha uygun bir fiyata bu hizmetleri mal edebileceginizden emin olabilirsiniz.
| |
MP-112 |
MP-114 And MP-118 |
MP-124D |
| Interfaces |
| Voice Ports |
2 ports |
4 and 8 ports |
24 ports |
| Telephone Interfaces |
FXS, RJ11 |
FXS,FXO or mixed FXS/FXO,RJ11 |
FXS, 50-pin telco Connector |
| Life Line |
|
Automatic cut through of a signle analog line |
|
| Network Interface |
10/100 BASE-TX, RJ45 |
| Indicators |
Channel status and activity LEDs |
| Voice, Fax, Modem |
| Voice over Packet Capabilities |
G.168-2004 compliant Echo Cancelletion, VAD, CNG, Dynamic programmable, Jitter Buffer, modem detection and auto-switch to PCM |
| Voice Compression |
G.711, G.723.1, G.726, G.729A |
| Fax Over IP |
T.38 compliant
Group 3 fax relay up to 14.4 kbps with automatic switching to PCM or ADPCM |
| Qos |
Diffserve, TOS, 802.1 P/Q VLAN tagging |
| IP Transport |
RTP / RTCP per IETF RFC 3550 and 3551, PPPoE |
| Signaling |
| Signaling |
FXS Loop-Start |
FXS,FXO Loop-Start |
FXS Loop-Start |
| In-Band Signaling |
DTMF (TIA 464B)
User-defined and call progress tones |
| Control |
MGCP (RFC 2- 05), H.323 (V4), SIP (RFC 3261) |
| Provisioning |
BootP, DHCP, TFTP and HTTP for Automatic Installation
Remote management using Web Browser
EMS (Element Management System)
Syslog Support
RS-232 for basic configuration |
| Security |
| Media |
SRTP |
| Control |
H.235, IPSEC, TLS/SIPS |
| Managament |
HTTPS, Access List, IPSEC |
| Physical |
| Power |
100-240 VAC/50-60 Hz |
| Environmental |
Operational: 5 to 40° C 41 to 104° F
Storage: -25 to 85°C -13 to 185°F
Humidity: 10 to 90% non-condensing |
| Dimensions (HxWxDx) |
42x172x220mm |
42x172x220mm |
44x445x269mm |
| Mounting |
Rock mount, Table top, Wall mount |
| Additional Features |
| Short and Long Haul |
REN3: Up to 9Km (24 AWG line) |
| Caller ID |
Bellcore Type 1 & 2, ETSI, BT, NTT and DTMF-based CID (Brasil, Denmark, India,
Netherlands, Sweden) |
| Polarity Reversal / Wink |
Immediate or smooth to prevent erroneous ringing |
| Metering Tones |
12/16 KHz sinusoidal bursts, Generation on FXS |
| Distinctive Ringing |
By frequency (15-100 Hz) and cadence patterns |
| Message Waiting Indication |
DC Voltage generation (TIA/EIA-464-B), V23 FSK data, Stutter Dial Tone |
| Outdoor Protection |
Over-voltage protection and surge immunity |
| Homologation |
| EMC |
EN55022 Class B, CFR Part 15 Class B, EN55024
EN61000-3-3, EN61000-3-2, VCCI Class X1 (equal to class B) |
| Safety |
EN60950-1 Safety of information technology equipment,
UL60950-1 Including compliance to section 6 (over-voltage protection) |
| Telecom |
TRR-21, TIA-968 |
AudioCodes 24xFXS Analog Mediagateway 